ABD FİNANS SEKTÖRÜNDE ÇALKANTILAR
Değerli okuyucularım, Nisan ayının son günlerinde ABD’nde bir bankaya daha FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation – ABD’nin TMSF’si diyebiliriz) tarafından el konulduğu haber sitelerine yansıdı. Bu 2024’ün ilk banka iflası olmasının yanında 2023’ten bu yana ABD’nde iflas eden altıncı bankadır. En son iflas eden Philadelphia merkezli Republic First Bank, Mayıs 2023’te kapatılan San Francisco merkezli bir ticari banka olan First Republic Bank‘tan ayrı bir kuruluştur. Bu bankanın varlıklarının çoğu JPMorgan Chase’e satılmıştır.
2023 yılında iflas eden bankalar aşağıdadır.
BANKA ADI | İFLAS TARİHİ | VARLIK TUTARI (mio USD) | MEVDUAT TUTARI (mio USD) | AÇIKLAMA |
Citizens Bank, Sac City, IA | 3.Kas.23 | 66,00 | 59,00 | Iowa Trust & Savings Bank, Citizens Bank’ın tüm mevduatlarını ve neredeyse tüm varlıklarını üstlenecek. |
Heartland Tri-State Bank, Elkhart, KS | 28.Tem.23 | 139,00 | 130,00 | Dream First Bank ve National Association tüm mevduatları ve esas olarak tüm varlıkları üstlenecek. |
First Republic Bank, San Francisco, CA | 1.May.23 | 229.100,00 | 103.900,00 | JPMorgan Chase Bank, National Association, First Republic Bank’ın tüm mevduatlarını ve esas olarak tüm varlıklarını devralacak. |
Signature Bank, New York, NY | 12.Mar.23 | 110.400,00 | 88.600,00 | 19 Mart 2023 Pazar günü FDIC, New York Community Bancorp, Inc., Westbury, NY’nin yüzde yüz iştiraki olan Flagstar Bank, NA, Hicksville, NY ile neredeyse tüm mevduatlar ve belirli kredi portföyleri için bir satın alma ve üstlenme anlaşması imzaladı. |
Silicon Valley Bank, Santa Clara, CA | 10.Mar.23 | 209.000,00 | 175.400,00 | 26 Mart 2023’te FDIC, tüm mevduat ve kredileri için First–Citizens Bank & Trust Company, Raleigh, NC ile bir satın alma anlaşması imzaladı. |
ABD FİNANS SEKTÖRÜNÜN SİSMOLOJİSİ
ABD’ne banka iflaslarının ardından regülasyon, deregülasyon, denetim tartışmaları her zaman alevlenmiştir. İlaveten şimdilerde 2008’de Washington Mutual’ı satın aldıktan sonra ABD tarihindeki en büyük iki banka çöküşünün alıcısı olan JP Morgan’ın bir başka banka için daha alıcı olması garip soruları gündeme getirmektedir. Bu satın almanın hem rekabete zarar verebileceği hem de onu başarısız olamayacak kadar büyük bir kurum haline getirebileceği konuşulmaktadır. ABD’ne “big to fail” finansal oligarkların yaratılması aslında uzun sürelerden bu yana süregelen bir durumdur. Son zamanlar da çokça konuşulan diğer konu ise bu iflasların bitcoin piyasasına yansımaları üzerine gelişmektedir. Son olarak gündeme gelen konulardan biri ABD’nde çok fazla bankanın olması ve bir konsolidasyona ihtiyaç olduğu ve hatta orta ölçekli bankaların kendi aralarında konsolide olmalarının daha iyi olacağı şeklindedir.
San Fransisco merkezli First Republic Bank, 2008 yılında iflas eden Washington Mutual’dan sonra ABD tarihinde iflas eden en büyük ikinci banka idi. Bankanın hisseleri Mart 2023’te müşterilerinin 100 milyar dolarlık mevduat çekmesinin ardından yüzde 75 düşmüştü. 2023 Mart ayı ortasında Bank of America, Citigroup, JPMorgan Chase ve Wells Fargo’nun aralarında bulunduğu 11 büyük banka, First Republic’e destek olmak ve bankacılık sektöründeki güveni sağlayarak bankalardan kaçışların yayılmasını önlemek amacıyla toplam 30 milyar dolar mevduat aktaracağını duyurmuştu.
Silikon Valley Bank ise First Citizens Bank’e satılmış ve banka hisseleri dünya çapında değer kaybetmişti. Silicon Valley Bank, teknoloji girişimlerine borç veren bir bankayken, Signature Bank kripto para birimi kredisinde liderdi ve First Republic Bank’ın ise büyük ölçüde yüksek değerli bir müşterisi kitlesi vardı. 2023’te hızlı bir şekilde art arda meydana gelen banka başarısızlıklarının belirli bir uzmanlığa sahip bankalar olduğu gözlenmektedir.
ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), bu defa Philadelphia merkezli Republic First Bank’ın Nisan ayı sonunda kapatıldığını ve Fulton Bank’a satıldığını duyurmuştur. FDIC’den yapılan açıklamada, kayyum atanan Republic First Bank’ın Pennsylvania Bankacılık ve Menkul Kıymetler Dairesi tarafından kapatıldığı bildirilmiştir. Mevduat sahiplerinin korunması amacıyla FDIC’nin Fulton Bank ile mevduatların neredeyse tamamının ve Republic First Bank’ın varlıklarının büyük ölçüde tamamının satın alınmasına yönelik anlaştığı aktarılmıştır.
Republic First Bank’ın New Jersey, Pensilvanya ve New York’taki 32 şubesinin tamamı Fulton Bank’ın şubeleri olarak faaliyetine devam edecek ve mudileri Fulton Bank’ın mudileri olacaktır. 31 Ocak itibarıyla Republic First Bank’ın toplam varlıklarının yaklaşık 6 milyar dolar ve toplam mevduatının 4 milyar dolar civarında olduğu, bankanın iflasının FDIC’ye maliyetinin ise 667 milyon dolar olması beklenmektedir. Bu büyüklük, Republic Bank’ı (FRBK) geçen yıl finans dünyasını sarsan bölgesel banka iflaslarından çok daha küçük yapıyor. Örneğin Silicon Valley Bank, 2022’nin sonunda yaklaşık 209 milyar dolara sahipti ve Mart 2023’te iflas etmiştir.
Republic First Bank’ın kapanması, son zamanlardaki bankacılık başarısızlıklarının büyüyen listesine eklenerek, geleneksel finans kurumlarının istikrarı ve dayanıklılığı hakkında ilgili soruları gündeme getirmektedir. Mart 2023’ten bu yana yaşanan banka iflasları sektörde hâkim olan sistemik risklerin ve regülasyonlar üzerindeki endişeleri artırmaktadır.
Republic First Bank’ın kapatılması sadece yatırımcı güvenini sarsmakla kalmamış, aynı zamanda kripto para birimlerine yeni bir ilgi uyandırmış görünmektedir. Gözlemciler, duyurunun ardından Bitcoin, Ether ve çeşitli altcoinlerde kayda değer kazançlar gözlemlenerek dijital varlıklara yönelik duyarlılıkta potansiyel bir değişime dikkat çekmektedir. Bankacılık başarısızlıklarının ve düzenleyici baskılarının bir araya gelmesi, kripto para biriminin geleneksel bankacılık sektöründe finansın geleceği hakkındaki tartışmaları yeniden alevlendirmektedir. Bu gelişmeler, giderek daha karmaşık ve belirsiz bir ortamda sürerken finans sektöründe sürekli tetikte olma ve uyum sağlama ihtiyacının altını çizmektedir.
Republic First, geçen yıl yatırımcılara yaptığı bir sunumda mevduatlarda düşüş olduğunu bildirmişti. Norcross-Braca Group, Eylül ayında yaptığı açıklamada, bankanın 2022 raporunu sunması ve bir hissedar toplantısı planlaması halinde bankaya 35 milyon dolar yatırım yapacağını söylemişti. 2022 mali yılı raporu ise Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na sunulmamış ve ardından banka ağustos ayında Nasdaq tarafından listeden çıkarılmıştı. Republic First, raporun eski yönetim ekibinin yeterli iç kontrolleri sağlayamaması nedeniyle sunulamadığını iddia etmişti.
Yatırım grubu, Republic First’ün hissedar toplantısını gerçekleştirememesinin ardından şubat ayında anlaşmadan çekildi ve bu toplantının Kasım ayına ertelendiği bildirilmişti. Banka, stratejik planının Norcross-Braca infüzyonu olmadan çalışacak şekilde tasarlandığını söylemesine ve güçlü bir mevduat tabanına ve bol likiditeye sahip olduğunu belirtmesine rağmen denetim raporlarında iç kontrollerde önemli zayıflıkların tespit edildiği ifade ediliyordu.
Philadelphia merkezli bankanın başarısızlığı, yüksek faiz oranlarının krediye bağımlı sektöre zarar vermesi nedeniyle bölgesel bankalar için çalkantılı bir zamana denk gelmiştir.
Dünyanın dört bir yanında merkez bankaları enflasyonu azaltmak için faiz oranlarını artırırken birçok banka üzerinde baskı oluşturmaktadır. Artan faiz oranları, oranlar daha düşükken bankaların satın aldığı büyük tahvil portföylerinin değerlerini düşürmektedir.
First Republic Bank, Silicon Valley Bank (SVB) ve Signature Bank’ın müşterek paylaştığı şey, yükselen faiz oranlarına iyi uyum sağlamayan bir iş modeliydi. Yine de SVB’nin sorunu ipotek tahvilleri ve Hazine tahvilleri stoku iken, First Republic’in sorunları daha çok kredi portföyündeydi ve varlıklı müşterilere ucuz ipotek sağlama modeli, oranlar hızla yükseldiğinde büyük zararlar yazmasına neden olmuştur. Kaynak tarafında ise müşteriler paralarını bankada tutmak için daha yüksek mevduat oranları talep etmeye başlamışlardır. First Republic Bank’ın müşteri kitlesi, SVB’nin yoğun teknoloji sektörünün hâkim olduğu müşteri tabanından daha çeşitliydi. Banka birkaç yıl boyunca düşük kazançla karşı karşıyaydı ama mevduatlarında bir sıkıntı yaşamamış olsaydı hayatta kalabilirdi.
Bu durum, likidite gereksinimlerine ilişkin kuralların yeniden düşünülmesi ve stres testinin daha titiz ve yaratıcı hale getirilmesi ihtiyacını vurgulamaktadır. Mart ayında SVB’den bir günde 40 milyar dolar çekilmesi, dijital bankacılık çağında mevduatların ne kadar hızlı çekilebileceğini ve sosyal medyanın paniği nasıl artırabileceğini zaten göstermiştir.
2018’de 250 milyar dolardan az varlığa sahip bankalar için kısıtlamaları ve gözetimi hafifleten ve bir kez daha orta ölçekli bankalara daha yüksek standartlar uygulayan iki taraflı bankacılık mevzuatı tarafından getirilen değişiklikleri kısmen geri almak için artık güçlü argümanlar bulunmaktadır. Federal Rezerv’in denetimden sorumlu başkan yardımcısı Michael Barr tarafından yayınlanan bir rapor, SVB’nin başarısızlığının suçunun çoğunu Trump döneminde düzenlemelerin zayıflamasına ve iç denetçilerin yanlış adımlarına bağlamıştır. Çok katmanlı bir sistemde, düzenleyicilerin, bankaların varlık büyüklüğü eşiklerini aştıkça eşikleri geçtikten hemen sonra değil, eşiklere yaklaştıkça daha fazla inceleme ve denetleme faaliyetlerinde bulunması gerekmektedir.
KAYNAKÇA
https://www.ft.com/content/7b6055c2-710b-4293-b511-147320f66e09
https://edition.cnn.com/2024/04/26/business/regulators-seize-republic-first-bancorp/index.html
https://www.fdic.gov/resources/resolutions/bank-failures/in-brief/bfb2023.html