Giriş
Ödeme ve elektronik para kuruluşları sektörü, dijitalleşen ekonomi içerisinde hızla büyüyen ve finansal hizmetlere erişimi kolaylaştıran önemli bir alandır. Bu sektörün önde gelen aktörlerinden biri olan Papara Elektronik Para A.Ş., Türkiye’de geniş bir kullanıcı kitlesine sahiptir ve Mastercard, Visa, Troy ve Bankalararası Kart Merkezi gibi küresel ve yerel ödeme sistemlerinin üyesidir. Ancak son dönemde, özellikle İstanbul merkezli bir yasa dışı bahis soruşturması kapsamında düzenlenen operasyonlarla kamuoyunun gündemine gelmiştir. Bu yazı, Papara’ya yönelik söz konusu operasyonun detaylarını, ortaya çıkan iddiaları ve sektöre yansımalarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Papara Vakası: Operasyon, İddialar ve Bulgular
Papara’yı gündeme taşıyan temel konu, yasa dışı bahis ve kumar suçlarından elde edilen gelirlerin aklanmasında bir aracı kurum olarak kullanıldığı iddiasıdır. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Papara’nın sahibi Ahmed Faruk Karslı ile birlikte 13 kişi hakkında gözaltı kararı verilmiş ve bu kişiler yakalanmıştır. Başsavcılık kaynakları, Papara’nın yasa dışı bahis ve kumar suçlarının finansmanı için önemli bir aracı haline geldiğini belirtmiştir.
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) raporlarında yapılan analizler, Papara Elektronik Para A.Ş.’nin işlemlerinin yasa dışı bahis işlemlerini de içerdiğini ve şirketin bu suçun işlenmesinde sistematik ve yoğun bir şekilde kullanılarak kolaylaştırdığını ortaya koymuştur. Operasyon sırasında yapılan tespitlere göre, 26.012 kişi adına açılmış Papara hesabının yasa dışı bahis oynatmak amacıyla kullanıldığı belirlenmiş ve bu hesaplar üzerinden 12 Milyar 879 Milyon 558 bin TL tutarında işlem gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Bu hesaplarda toplanan paralar, 274 farklı banka hesabına ve buradan da 4 farklı yasa dışı bahis sitesiyle ilişkili 5 şahsa ait 16 farklı kripto cüzdan adresine aktarılmıştır. Bu kripto cüzdan hesap sahiplerinin yasa dışı bahis örgüt liderleriyle işbirliği içinde olduğu ve Papara’nın da bu örgütlerle “örtülü bir anlaşma süreci” içerisinde olduğu iddia edilmiştir.
Operasyon sonucunda, Papara A.Ş.’nin de aralarında bulunduğu 10 şirkete el konulmuş ve kayyum atanmıştır. Şüphelilere ait banka ve kripto varlık hesapları ile birlikte 6 deniz aracı, 74 araç ve 8 konut gibi yaklaşık 5 Milyar TL değerindeki mal varlığına da el konulmuştur.
Kaynaklar ayrıca, Papara’nın uzun süredir dolandırıcılık olaylarıyla gündeme geldiğini ve bazı kişilerin Papara hesaplarını üçüncü şahıslara kiraladığını, yetkililerin de hesapların başkalarına kullandırılmaması yönünde uyarılarda bulunduğunu belirtmektedir.
Elektronik para ve ödeme kuruluşlarına yönelik mevzuat, kuruluşların bilgi sistemlerinde siber olay yönetimi ve siber olaya müdahale süreçlerini oluşturmasını, genel kabul görmüş uluslararası standartları göz önünde bulundurarak bilgi güvenliği yönetim çerçevesi oluşturmasını ve olağan dışı, sahtekârlık amaçlı veya dolandırıcılık riski bulunan işlemleri tespit etmeye ve önlemeye yönelik işlem takip mekanizmaları kurmasını gerektirmektedir. Özellikle yasa dışı bahis başta olmak üzere yasa dışı faaliyetlerde hizmetlerin kullanılıp kullanılmadığının tespiti ve önlenmesi için uygun tedbirlerin alınması kuruluşların yükümlülükleri arasındadır. Kuruluşların müşterilerini riskler ve tehditler hakkında açık bir şekilde bilgilendirmesi ve farkındalık oluşturması da beklenir.
Öte yandan, Papara Elektronik Para A.Ş.’nin 1 Ocak – 31 Aralık 2023 hesap dönemine ilişkin bağımsız denetçi raporunda, mevzuat hükümlerine aykırı herhangi bir idari veya adli yaptırım bulunmadığı ve belirlenen bütçe ve hedeflere ulaşıldığı ifade edilmiştir. Ancak bu raporun, bahsedilen operasyondan önceki dönemi kapsadığı unutulmamalıdır.
Sonuç
Papara Elektronik Para A.Ş.’ye yönelik yasa dışı bahis operasyonu, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının yasa dışı faaliyetlere aracılık etme potansiyeli ve bu durumun hem kuruluşlar hem de sektör geneli için taşıdığı riskleri vurgulamıştır. MASAK raporunda belirtilen yüksek işlem hacmi ve sistematik kullanım iddiaları, bu tür finansal kuruluşların operasyonel risk yönetimi, siber güvenlik, dolandırıcılık önleme sistemleri ve müşteri tanıma süreçlerinde ne denli güçlü ve etkin olması gerektiğini göstermektedir.
Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) tarafından yapılan çalıştay sonuçları da sektörün karşılaştığı önemli tehditler arasında itibar kaybı, güven inşa etme zorluğu, siber güvenlik, düzenleyici kurumların bakış açısı, bankaların rekabeti, üçüncü partilere bağımlılık ve yasalara uyum maliyetlerini saymaktadır. Bu tehditler, sektörün sürdürülebilirliği ve kamu nezdindeki güvenilirliği açısından acil önlemler alınmasını gerektirmektedir.
Papara vakası, elektronik para kuruluşlarının sağladığı finansal kapsayıcılık ve teknolojik hız gibi güçlü yönlerin yanı sıra, yasa dışı kullanıma karşı dayanıklılığının artırılması ve iş etiği standartlarının sektör genelinde benimsenmesi ihtiyacını ortaya koymuştur. Regülasyonlara tam uyum, gelişmiş dolandırıcılık önleme mekanizmaları ve şeffaf iletişim, sektörün bu tür risklerle mücadelesinde kritik rol oynayacaktır. Ayrıca, kaynaklarda belirtilen sektörel işbirliği ve ortak etik kurallar oluşturma çabaları, tüm paydaşların katılımıyla sektörün gelecekteki dayanıklılığını artırabilir.